افغانستان

 از ويکي‌پديا دانشنامه آزاد

افغانستان با نام رسمي جمهوري اسلامي افغانستان.(به پشتو : د افغانستان اسلامي جمهوريت) کشوري محصور در خشکي در آسياي ميانه است. اين کشور حدفاصل آسياي ميانه، جنوب غربي آسيا و خاورميانه مي‌باشد و پايتخت آن کابل است. همسايگان افغانستان، پاکستان در جنوب و شرق، ايران در غرب، تاجيکستان و ازبکستان و ترکمنستان در شمال و چين در شمال شرقي هستند. سرزمين‌هاي دربردارنده افغانستان نقطه مرکزي راه ابريشم و مهاجرت انسان‌ها بود. باستان شناسان شواهدي از سکونت انسان‌ها تا بيش از 50000 سال پيش از ميلاد مسيح به‌دست آورده‌اند. تمدن شهري ممکن است در اين قلمرو در بين 3,000 تا 2,000 سال قبل از ميلاد آغاز شده باشد. اين کشور در محل مهم ژئواستراتژيکي مهمي قرارگرفته که شرق، جنوب، غرب و آسياي مرکزي را وصل مي‌کند و در طول تاريخ خانه انسان‌هاي مختلفي بوده است. از روزگاه باستان، اين سرزمين شاهد فتوحات نظامي بسياري از جمله توسط اسکندر مقدوني،شاهنشاهي مايوريا،مسلمان عرب ، چنگيز خان و ديگران بوده‌است. همچنين به عنوان منبعي براي سلسله‌هاي متعددي از جمله دولت يوناني بلخ، شاهنشاهي کوشان، هياطله، کابل شاهان، سامانيان، صفاريان، غزنويان، سلسله غوريان، تيموريان و ديگران بود که هر يک امپراتوري خود را تأسيس کردند. در اواسط قرن هفتم (870-642) پس از اينکه حمله اعراب به ايران با شکست امپراتوري ساساني کامل شد، آن‌ها به سوي شرق امپراتوري فارس هجوم برده و در 642 ميلادي شهر هرات را تسخير کردند. در 870،کابل و تمام مناطق افغانستان توسط اعراب فتح شدند. 

تاريخ سياسي افغانستان مدرن در قرن 18اُم با برخاست قبايل پشتون (که به عنوان اوغان يا افغان در زبان فارسي شناخته مي‌شوند)، زماني که در سال 1790 ميلادي سلسله هوتکي حکومت خود را در قندهار ايجاد کردند، و به صورت دقيق‌تر، زماني‌که احمد شاه دراني امپراتوري دراني را در سال 1747 ايجاد کرد که پيشرويي از افغانستان امروزي شد. پايتخت آن در سال 1776 از قندهار به کابل منتقل شد و بخشي از قلمرو آن به امپراتوري‌هاي همسايه در سال 1893 واگذار شد. در اواخر قرن 19، افغانستان به يک دولت حايل در "بازي بزرگ" بين امپراتوريهاي انگليس و روس تبديل شد. در تاريخ 19 اوت 1919، پس از جنگ سوم افغان و انگليس و امضاي معاهده راولپندي، ملت دوباره کنترل امور خارجه خود را از بريتانيا گرفت.

از اواخر دهه 1970 افغانستان جنگ‌هاي داخلي دنباله‌داري را تحمل کرد که با اشغال‌هاي دولت‌هاي خارجي در همانند تهاجم اتحاد جماهير شوروي در 1979 و تهاجم ايالات متحده در اکتبر 2001 که باعث سرنگوني دولت طالبان شد همراه بود. در دسامبر سال 2001،شوراي امنيت سازمان ملل به ايجاد نيروي بين‌المللي کمک به امنيت (آيساف) براي کمک به حفظ امنيت و کمک به دولت کرزي اجازه داد. افغانستان در حال حاضر در عين حال که با شورشيان طالبان سروکار دارد، به کندي و با حمايت جامعه بين‌المللي در حال بازسازي است